EnglishMỤC LỤC NỘI DUNG
Trong nền ẩm thực lâu đời và phong phú của Trung Quốc, món cá không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là một biểu tượng văn hóa tinh thần, đặc biệt trong các dịp lễ Tết, sum họp gia đình hoặc tiệc chúc mừng.
Hình ảnh một đĩa cá được bày trang trọng trong bàn tiệc không chỉ làm đẹp mâm cơm mà còn mang theo nhiều ý nghĩa sâu xa mà người Hoa đã gìn giữ qua hàng ngàn năm – đó là sự dư dả, sung túc và may mắn kéo dài từ năm này qua năm khác.
Vậy tại sao người Trung Hoa luôn có món cá trong các dịp đặc biệt? Cùng Phú Hoàng Minh (PHM Travel) tìm hiểu thêm về ẩm thực truyền thống Trung Hoa, những phong tục độc đáo quanh bàn tiệc, và đừng quên ghé Trung Quốc để trải nghiệm hương vị “cá chưng xì dầu” chuẩn vị giữa không gian Tết đậm bản sắc phương Đông nhé!
Vì Sao Người Trung Quốc Luôn Có Món Cá Trên Bàn Ăn?
Từ thời cổ đại, người Trung Quốc đã xem cá (鱼 – yú) là một loại thực phẩm quý giá, tượng trưng cho sự sung túc, no đủ và may mắn.
Lý do nằm ở cách chơi chữ đặc trưng trong ngôn ngữ Hoa: “cá” (鱼 – yú) phát âm giống với chữ “dư” (余 – yú), có nghĩa là dư dả, thặng dư.
Do đó, trong các bữa tiệc quan trọng như Tết Nguyên Đán, đám cưới, lễ thọ hay lễ khánh thành, món cá trở thành biểu tượng của lời chúc “năm nào cũng dư dả” – “年年有余” (nián nián yǒu yú). Đây không chỉ là một câu nói chúc tụng, mà còn là một triết lý sống: luôn có cái để dành, luôn có phần dư cho tương lai.
Mâm cơm truyền thống của người Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán
Món Cá Phải Để Nguyên Con – Vì Sao?
Cá không chỉ được bày trên bàn như một món chính, mà còn mang theo nhiều nghi thức. Trên bàn tiệc của người Trung Quốc, cá thường được bày nguyên con – đủ đầu, thân, đuôi – như một hình ảnh tượng trưng cho sự trọn vẹn, khởi đầu tốt đẹp và kết thúc suôn sẻ. Không ăn hết cá trong bữa tiệc là điều có chủ ý.
Họ thường để lại phần đầu hoặc đuôi cá, như một hành động biểu trưng rằng tài lộc vẫn còn, sự may mắn vẫn tiếp tục “dư lại” sau bữa tiệc. Khi ăn, người ta không lật cá – vì sợ “lật thuyền”, nhất là trong giới thương nhân và ngư dân.
Món Cá – Linh Hồn Của Mâm Cỗ Ngày Tết
Món cá là thành phần bắt buộc trong mâm cỗ Tết truyền thống của hầu hết các gia đình Trung Quốc. Không chỉ là món ăn chính, cá còn là biểu tượng cát tường, đại diện cho mong muốn về một năm mới sung túc, tài lộc đủ đầy.
Nhiều gia đình còn chuẩn bị hai con cá:
-
Một con bày lên mâm cúng tổ tiên – thể hiện lòng thành và ước vọng được tổ tiên phù hộ.
-
Một con để dùng vào ngày mùng Một Tết – như một nghi thức mang may mắn và dư dả vào bữa cơm đầu tiên của năm mới.
Ngoài ra, cá thường được dọn vào cuối bữa tiệc, như một cách kết lại năm cũ trong no đủ và mở ra năm mới với nhiều điều tốt lành. Một số vùng còn giữ phong tục không ăn hết cá, để lại một ít nhằm giữ lại sự “dư dả” – đúng theo tinh thần của câu chúc “niên niên hữu dư”.
Những Món Cá Phổ Biến Trong Văn Hóa Trung Hoa
Tùy vào vùng miền và dịp lễ, cá được chế biến theo nhiều cách nhưng vẫn giữ nguyên ý nghĩa
Cá hấp xì dầu (miền Nam Trung Quốc): giữ nguyên vị cá, thanh tao, sang trọng
Cá sốt chua ngọt (Bắc Kinh): lớp ngoài giòn, nước sốt óng ánh, tượng trưng cho niềm vui và tài lộc
Cá om cay Tứ Xuyên: đậm đà, cay nồng, phù hợp các buổi tụ họp lớn
Cá trong lẩu: biểu tượng của sự ấm áp, đoàn viên và kết nối gia đình
Cá Trong Phong Thủy Và Đời Sống Tâm Linh
Không chỉ xuất hiện trong ẩm thực ngày Tết, hình ảnh cá còn là một biểu tượng phong thủy quan trọng trong đời sống tinh thần của người Trung Hoa.
Trong nghệ thuật truyền thống, hình ảnh cá thường được thể hiện qua:
-
Tranh vẽ dân gian, đặc biệt là bức “Cửu ngư quần hội” (九鱼群会) – chín con cá tụ hội trong làn nước, biểu tượng của trường tồn, vĩnh cửu (vì số 9 trong tiếng Trung đọc là “cửu”, đồng âm với “lâu dài”).
-
Gốm sứ, đồ thờ cúng với họa tiết cá cách điệu, tượng trưng cho sự hanh thông trong gia đạo.
-
Tượng phong thủy bằng đồng, ngọc hoặc đá quý thường được bày trong nhà, trên bàn làm việc, tại cửa hàng hay văn phòng.
Giới doanh nhân Trung Hoa đặc biệt ưa chuộng trưng bày tượng cá chép, cá rồng… với mong muốn:
-
Công việc thuận buồm xuôi gió
-
Tài lộc dồi dào
-
Kinh doanh phát đạt
-
Gia đạo thịnh vượng, bền vững
Một số gia đình còn đặt bể cá phong thủy trong nhà để tăng vận khí, cân bằng ngũ hành và thu hút tài lộc.
Ăn Cá – Là Ăn Cả Một Niềm Tin
Đối với người Trung Hoa, ăn cá ngày Tết không đơn thuần là một trải nghiệm vị giác, mà còn là một nghi thức mang đậm ý nghĩa tinh thần – nơi gửi gắm ước vọng về một năm mới no đủ, viên mãn và phát đạt hơn năm cũ. Từ ngôn ngữ đến nghệ thuật, từ mâm cỗ đến phong thủy, hình ảnh cá vẫn luôn hiện diện như một lời chúc âm thầm nhưng đầy sâu sắc:
“Niên niên hữu dư” – Hãy để năm sau luôn dư dả hơn năm trước!
Nếu bạn yêu thích văn hóa Trung Hoa và muốn trực tiếp trải nghiệm không khí lễ hội, những mâm cỗ truyền thống và giá trị phong thủy độc đáo này – hãy đồng hành cùng PHM Travel trong những hành trình khám phá Du Lịch Trung Quốc trọn vẹn và ý nghĩa!
Xem ngay các tour Du Lịch Trung Quốc của PHM Travel tại: phuhoangminh.com/tour-du-lich-trung-quoc
